رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در سفر چهار روزه خود به ترکیه که به دعوت رئیس کتابخانه ملی این کشور انجام شد، دیدارهای متعددی با مقامات ترک در خصوص کتاب، نسخ خطی و اسناد داشت و در این دیدارها مسائل و پیشنهادات متعددی پیرامون این حوزه‌ها مطرح شد. از جمله دیدارهایی که سید رضا صالحی امیری  و هیات همراه انجام دادند، دیدار با مدیرکل آرشیوهای دولتی ترکیه بود.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در این دیدار با تاکید بر اینکه زمینه‌های فراوانی برای همکاری وجود دارد، گفت: «دو کشور به دلیل سابقه تمدنی و فرهنگی دیرین، اسناد ارزشمند بسیاری دارند و هیچ دلیلی برای عدم همکاری میان این دو کشور، وجود ندارد.»

او در ادامه با اشاره به اینکه نباید اسناد را حبس کنیم، تصریح کرد: «برنامه ۵ ساله‌ای برای دیجیتال سازی ۲۰ درصد از اسنادمان داریم که از اوایل سال جاری این کار در دستور کار سازمان قرار گرفته است.

مشاور رییس جمهوری، ادامه داد: «۳ هزار و ۴۴۲ پرونده مرتبط با عثمانی و ترکیه در آرشیو ملی ایران داریم که پرونده‌های ارزشمندی شامل کنوانسیون «سنتو» و روابط سیاسی، علمی، فرهنگی، اقتصادی و نظامی، در این آرشیو وجود دارد.»

صالحی امیری با دعوت از این مقام مسئول ترکیه برای سفر به ایران، اظهار کرد: «آمادگی داریم در زمینه تبادل منابع، همکاری‌های پژوهشی، حفاظت و نگهداری اسناد، همکاریهای گسترده‌ای را آغاز کنیم. همچنین می‌توانیم در قالب آرشیو جهانی همکاری داشته باشیم.»

او با بیان اینکه همکاری از نقطه‌ای باید آغاز شود، ‌ خاطرنشان کرد: «همکاری‌های پژوهشی در زمینه سیر تحولات روابط دو کشور را می‌توانیم آغاز کنیم. اسناد مرتبط با سفر پهلوی اول به ترکیه، می‌تواند قابل توجه باشد؛ چون بخشی از تاریخ ما است.»

رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی در پایان با اشاره به اینکه دو کشور قدرتمند منطقه بوده و هستیم، عنوان کرد: «دو همسایه‌ای هستیم که باید روابط فرهنگی گسترده‌ای با هم داشته باشیم. از این رو پژوهش‌گرانمان را به سمت آرشیو ملی ترکیه راهنمایی خواهیم کرد.»

اوور اونال، مدیرکل آرشیوهای دولتی ترکیه نیز دیر این دیدار، با تاکید بر اینکه باید درب‌ها را روی مورخان بگشاییم، گفت: «قرن‌ها است که دو ملت در یک منطقه زندگی می‌کنیم. هدف این است که درب آرشیو‌ها را بگشاییم و من به عنوان رئیس این سازمان آمادگی برای این همکاری را اعلام می‌کنم.»

او با بیان اینکه آرشیوهای دولتی ترکیه، زیر نظر مستقیم نخست وزیر است، خاطرنشان کرد: «آرشیو کل اسناد از سال ۱۹۳۰ در این ساختمان است که مهم‌ترین آن‌ها آرشیو جمهوریت است. دومین آرشیو نیز متعلق به آرشیو عثمانی است که ۹۵ میلیون برگ سند دارد.»

این مقام مسئول ترکیه، ادامه داد: «در سال‌های اخیر در زمینه دیجیتال‌سازی فعال شدیم و حدود ۲۰ میلیون برگ را دیجیتال کردیم و در نظر داریم سالانه ۵ میلیون برگ سند را دیجیتال کنیم.»

اونال با اعلام اینکه ۱۲۵ کیلومتر مخزن در آنکارا داریم، افزود: «در آرشیو عثمانی ۳۰ هزار نسخه داریم در حال حاضر ۴۰ نسخه آماده دسترسی است که همه اسناد آرشیو عثمانی قابل دسترسی است. زیرا هدف ما تسهیل دسترسی پژوهشگران است.»

او در پایان با اشاره به اینکه می‌توانیم اسناد مرتبط با عثمانی و صفوی را مبادله کنیم، عنوان کرد: «می‌توانیم تفاهم نامه‌ای منعقد کنیم تا به صورت مستقیم روابطمان را برقرار کنیم. همچنین می‌توانیم ضمن انتشار کتابی مشترک، فرامین عثمانی و صفوی را نیز مبادله کنیم.»

 تبادل نسخ، کلید حل مشکل است

یکی دیگر از برنامه‌های سفر رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به ترکیه، بازدید از کتابخانه سلیمانیه ترکیه و بازدید از نسخ خطی این کتابخانه بود.

سیدرضا صالحی امیری بعد از دیدار از این نسخ، با عمر کوزگون رئیس این کتابخانه به گفتگو نشست.

وی با اشاره به اینکه در کتابخانه سلیمانیه 5 تا 7 درصد منابع مربوط به ایران است، به رئیس کتابخانه سلیمانیه ترکیه پیشنهاد تبادل منابع به صورت دیجیتال را کرد.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی، افزود: «همچنین می‌توان با همکاری دو جانبه، منابع دنیای اسلام را گردآوری کنیم.»

در ادامه این دیدار، کوزگون رئیس کتابخانه سلیمانیه ترکیه، با بیان اینکه بنیاد نسخ خطی 18 شعبه در ترکیه دارد که بزرگترین شعبه آن در سلیمانیه است،‌ از شرایط جهان اسلام ابراز نگرانی کرد و گفت:‌ «وضعیت امت اسلامی به گونه‌ای است که همه ما را ناراحت می‌کند. به طوری که حجم قابل توجهی از فجایع دنیا در جهان اسلام، در حال وقوع است.»

او با اشاره به اینکه در قرآن به نزول و حفظ آیات اشاره شده و ما نیز حافظ نسخ خطی هستیم، تاکید کرد: «از تمام دنیا برای استفاده از منابع ما می‌آیند، این در حالی است که بسیاری از مسلمانان،‌ نمی‌توانند به این منابع دسترسی داشته باشند. بنابراین پیشنهاد شما مبنی بر تبادل نسخ، کلید حل مشکل است. این همکاری‌ها می‌تواند خدمات موثری برای پژوهشگران همراه داشته باشد.»

رئیس کتابخانه سلیمانیه ترکیه خاطر نشان کرد: «آن‌طوری که می‌دانم ایران در زمینه مرمت نسخ خطی پیشگام است و می‌توانیم در زمینه مرمت نسخ خطی نیز همکاری‌هایی داشته باشیم.»