مراسم رونمایی از کتاب «تحریر توحید» اثر جدید آیت‌الله سید حسن خمینی، با حضور جمع کثیری از شخصیت‌های سیاسی، مذهبی و فرهنگی کشور، در سالن همایش‌های کتابخانه ملی برگزار شد.

در ابتدای این مراسم سید رضا صالحی‌امیری، با ابراز خرسندی از حضور در این مراسم، بیان کرد: «زمانی که با خودم فکر می‌کردم برای امروز چه سخنرانی را آماده کنم؛ سوالی در ذهنم پیش آمده بود که چرا یک ملت به یک شخص عشق می‌ورزد؟»

 خمینی، خمینی است

 او ادامه داد: «جواب دادم چون این شخص خوش‌اخلاق، جوان و خوش‌سیما است.

به خود پاسخ دادم، در میان مردم افرادی با چنین ویژگی‌هایی زیاد هستند. فکر کردم چون روحانی ا‌ست و سادات برایم اهمیت دارد؛ باز پاسخم این بود که روحانی و سادات در اطراف ما کم نیستند.»

 رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی در ادامه دل‌نوشته‌ای که نوشته بود، گفت: «از خود پرسیدم چون نام خمینی را به همراه دارد، مردم به او عشق می‌ورزند. پاسخ دادم شاید تا حدودی درست باشد اما چرا یادگاران بسیاری دیگر از بزرگان چنین محبوبیتی به دست نمی‌آورند؟ آیا چون سیدحسن خمینی فقیه جوانی است، مردم با او ارتباط برقرار می‌کنند؟ در قم و دیگر شهرها طلبه بااستعداد کم نداریم.»

صالحی امیری در پایان اظهار کرد: «آخر به خود گفتم در پی کشف چنین سوالی نباش؛ جواب این معما نهایتا در ابیات خواجه انصاری پیدا می‌شود. خلاصه اینکه خمینی، خمینی است چه روح‌الله یا مصطفی، چه حاج آقا احمد و چه حسن آقا.»

در بخش دیگری از این برنامه فاطمه طباطبایی مدیر انجمن عرفان اسلامی ایران، با گرامی‌داشت هفته معلم، با اشاره به اینکه خداوند اولین معلم بشر به حساب می‌آید، تصریح کرد: خداوند اولین معلم بشر است که اسماء و حکمت را به انسان آموخت. انسان باید مدام در تعلیم و تعلم باشد، یعنی کتاب آفرینش و آثارِ خالق را مطالعه کند. می‌توان گفت، او معلمی ازلی و ابدی است و تا خداوند بود و هست، معلمی هم خواهد بود.»

او ادامه داد: «اولین سخن خداوند با بنده خود نیز این بود که«بخوان به نام پروردگار، بخوان»؛ اینجا منظور از خواندن، خواندن حقیقت و مقصود خالق است. در این نگاه،‌ربوبیت بسیار مهم است و اگر انسان از این مسیر منحرف شود، عصیان می‌کند.»

طباطبایی با اشاره به کتاب «تحریر توحید»، اذعان کرد: «نویسنده کتاب خود از دانش‌آموختگان ادبیات، فلسفه و عرفان نزد بزرگان است که درکنار تحصیلات حوزوی، از این مسائل نیز غافل نبوده است. کتاب در واقع تدریسی از کتاب فصوص‌الحکم، شیخ‌اکبر ابن‌عربی است که به کوشش آقای صادقی و انجمن عرفان اسلامی زیر چاپ رفته است.»

حجت الاسلام و المسلمین سعید جوادی آملی نیز در این نشست امام خمینی (ره) را قله عرفان و حکمت عصر ما عنوان کرد و گفت: «روزی در عصر عزیزش خاطره ناگواری اتفاق افتاد. گرچه امروز شاهد و ناظر است که فرزندش در سایه انقلاب اسلامی کدورت‌ها را کنار زد و فضای عرفان و حکمت را می‌گشاید.»

او افزود: «عنوانی که برای این کتاب انتخاب شده «تحریر توحید» است. استاد جوادی آملی در خصوص تحریر می‌فرمودند که تحریر با تشریح و نظایر آن فرق جوهری دارد. تا دست و پای موضوعی در همه مسائل باز نشود، شناخت عوارض آن ممکن نیست.»

مدیر مؤسسه فرهنگی صدرا در پایان در مورد کتاب «تحریر توحید» تأکید کرد: «این اثر نشان از علمیت و اتقان در عرصه معرفت است و از این حیث برای توسعه عرفان شیعی بسیار ارزشمند است.»

باید خوشحال بود که توجه به عرفان در خانواده امام منقطع نشد

غلامعلی حداد عادل یکی دیگر از سخنرانان این مراسم بود که عرفان را یک سرمایه برای عالم تشیع و انقلاب اسلامی دانست و خاطرنشان کرد: «این نکته بسیار مهمی است که امام خمینی (ره) بزرگترین مدرس عرفان نظری بوده است و در زمان خود در عرفان عملی نیز به مقامات بالا رسیده بودند.»

او عنوان کرد: «فهم چگونگی پیروز شدن انقلاب اسلامی بدون فهم عرفان امام میسر نیست. امام که بزرگترین مدرس عرفان ابن عربی بود، به عنوان فرمانده کل قوا رادیو نیز گوش می کردند و اخبار جهان را دنبال می‌کرد. باید خوشحال بود که توجه به عرفان در خانواده امام منقطع نشد و در این کتاب عینیت یافته است.»

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی افزود: «توجه به عرفان و توسعه و جدی گرفتن آن در محیط‌های دانشگاهی و حوزوی از 3 منظر مهم است. یکی از باب مقایسه نفکر اسلامی و غربی است. ما می دانیم که در دوران جدید یعنی از رنسانس به این سو فلسفه غربی از هستی شناسی فاصله گرفته و در شناخت شناسی هم به سوی زبان و الفاظ رانده شده و با شناخت الفاظ نزدیکتر شده است.»

این نماینده مجلس، کانت را قهرمان این فلسفه عنوان کرد و گفت: «کانت منکر شهود عقلی و علم حضوری است و حال آنکه در عرفان اساس علم شهودی است. این میراث در حکمت متعالیه نمود پیدا کرده است. در این مسیر است که ما می‌بینیم تمایز هسنی شناسی غربی با عرفان اسلامی را می‌بینیم.»

در ادامه این مراسم حجت الاسلام و المسلمین سید محمود صادقی به توضیح کتاب فوق پرداخت و با انتقاد از نوع کار برخی رسانه‌ها در معرفی کتاب مذکور تامید کرد: «برخی رسانه‌ها این کتاب را درس گفتار و برخی دیگر تقریر گفته‌اند. به دلیل شیطنت برخی رسانه‌ها من تأکید دارم که این کتاب هیچ کدام از این دو مورد نیست.»

تنظیم کننده کتاب تحریر توحید اظهار کرد: «19 آذر سال 91 تدریس این کتاب شروع شد و کمی بیش از یک سال تحصیلی ادامه داشت. در همان زمان تدریس نگارش هم آغاز شد. 4 فراز برای این کار در نظر گرفتیم. یکی اینکه متن را تبدیل به یک متن پویا کنیم. مرتبه دوم ترجمه متن مورد نظر بود که کار بسیار سخنی بود. دیگران وقتی در ترجمه به یک مطلب می‌رسند که دچار تعقید است آن را کنار می‌گذارند اما در این کتاب سعی شده که چنین موردی نداشته باشد.»

او تصریح کرد: «مرتبه سوم درس و توضیحات استاد است. شما باید می‌دیدید که استاد چگونه این مباحث را چون آب روان در گلوی شاگردان می‌ریزند. من زمانی که کار را می‌نوشتم معمولاً فراخور هر بحث به نوشته‌های دیگران مراجعه کردم. در بعضی از مباحث به جرأت می گویم تبیین و تقریری مانند آنچه استاد گفتند وجود نداشت.»

صادقی در پایان اذعان کرد: «مرتبه دیگری که برای این کتاب در نظر گرفته شد تحقیق ضمن بحث بود. برای این مبحث چیزهایی که امام گفته بود ذیل همان بحث آورده شده است. همچنین در پاورقی توضیحاتی را که فکر می‌کردم لازم است آوردم.»

عرفان جوهره تمدن ما است

اما پایان بخش سخنرانی‌های این مراسم، صحبت‌های یادگار امام بود. سید حسن خمینی، به بیان خاطره‌ای از امام (ره) پرداخت و سپس با بیان اینکه مشکل جامعه ما عرفان گفتاری نیست، بلکه مشکل آنجاست که به آن چیزهایی که می گوییم عمل نمی کنیم، افزود: «اگر یک صدم آن چیزهایی که می نویسیم را عمل می کردیم جامعه مان از آنچه هست بهتر بود.»

او عنوان کرد: «عرفان جوهره تمدن آینده ماست، اما به شرط آنکه بدان عمل کنیم و آن را باور کنیم؛ معلمان اخلاق اخلاق باشیم نه گویندگان اخلاق و معلمان عرفان باشیم نه گویندگان عرفان.»

سید حسن خمینی با بیان اینکه آفت امروز جامعه جهانی «تنهایی» است، یادآور شد: «فردگرایی که بر جهان معاصر حاکم شده، دنیا را به سمت یک بیماری عمیق پیش برده است.»

نوه امام خمینی، با اشاره به اینکه ما به دنبال تمدن اسلامی هستیم، این تمدن را فراتر از جغرافیای ایران توصیف کرد و گفت: «سخن تازه ما در دنیای معاصر، بازگشت به خدا، معنویت و حقیقتی است که آن را در قالب الفاظ نمی توانیم بجوییم و در این راستا باید سعی کنیم با خدایی آشتی کنیم که کژتابی ندارد.»

او در پایان تاکید کرد: «آنچه دنیا را می تواند آمیخته با صلح کند و مقابل خشونت های فرقه ای بایستد و جوهره تمدن اسلامی ما باشد، همان چیزی است که از فضای عمومی عرفان می توان برای دست یافتن به آن استفاده کرد و این کتاب تلاش و گام کوچکی است برای آنکه خدایان دروغینی که برای برخی تبدیل به دکان شده است را معلوم کند و خدای واحدی را معرفی کند که تمام موحدان دنیا با آن پیوند دارند و می تواند درد امروز جامعه جهانی را برطرف کند و دشمنی‌ها را به دوستی ها تبدیل کند و به جای هر کشتاری بنشیند فقط در عرفان نابی یافت می شود که به جرات می توان گفت همچون ردایی است که بر قامت تفکر شیعی آن را بافته اند.»0

گفتنی است در این مراسم جمعی از مسئولان دولت از جمله محمد شریعتمداری معاون اجرایی رئیس جمهور‏، علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی،‏علی یونسی دستیار ارشد رییس جمهور و همچنین آیت الله سید محمد موسوی بجنوردی‏‏، محمدباقر قالیباف‏، دکتر رضا داوری اردکانی‏، سید محمود دعایی‏‏، حمید میرزاده‏، سید طه هاشمی‏، محمدحسین مقیمی‏ و جمعی از سرداران و پیشکسوتان دفاع مقدس، حضور داشتند.