مراسم بزرگداشت کامران فانی، نویسنده، مترجم و استاد کتابداری و نسخه‌پژوهی کشور دوشنبه، پنجم مردادماه با حضور سیدرضا صالحی‌امیری، آيت الله سيدمصطفي محقق داماد، حسام الدين آشنا، احمد مسجدجامعي، حجت الاسلام محمود دعايي، استاد كامران فاني و جمعی از کتابداران و فعالان فرهنگی کشور در سالن همایش های کتابخانه ملی برگزار شد.

در ابتداي مراسم صالحی امیری با اشاره به خصوصيات شخصيتي استاد کامران فانی گفت: این بزرگداشت به مناسبت پاسداشت از شخصیتی بزرگ ولی گمنام در این ایران است. بر این باور بوده و هستم که اگر از بزرگان یاد می‌کنیم بیش از اینکه این یاد متوجه آنان باشد برای ماست. ما هستیم که به آنها نیاز داریم پیام این بزرگداشت‌ها برای جوانان این است که به تبع این بزرگان می‌توانیم چنین سرمایه‌های فرهنگی را تکرار کنیم.

صالحی امیری افزود: درباره استاد کامران فانی که حق بزرگی در فرهنگ کتاب و کتابخوانی این کشور دارد؛ کمتر سخن به میان آمده یکی از دلایل شخص خود ایشان است که علاقه دارند در پس پرده بمانند اما من هر دقیقه که در کنار ایشان بودم بسیار درس می‌گرفتم.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی در ادامه بیان داشت: ما سرمایه‌های متنوعی در کشور داریم از جمله سرمایه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی. این سرمایه‌ها دو دسته هستند: ملموس و غیرملموس. سرمایه‌های فرهنگی ملموس همان موزه‌ها و مکان‌های فرهنگی ما هستند و سرمایه غیرملموس؛ تفکر و اندیشه بزرگان فرهنگ ماست. تجلیل از این بزرگان به سرمایه فرهنگی ما می‌افزاید. بانک مرکزی به جواهراتش می‌نازد و ما به سرمایه‌های فرهنگی خود. هدف من از حضور به نمایندگی از همه همکاران در کتابخانه ملی تقدیر از بزرگانی است که این مجلس را منور کرده‌اند بازهم تکرار می‌کنم که بیش از همه؛ ما به این بزرگان نیازمندیم نه آنها به ما.

صالحی امیری اظهار داشت: امیدوارم به برکت خون شهدا برکت مجاهدت مجاهدان و برکت فکر و اندیشه و کلام ما بتوانیم تداوم‌دهنده اندیشه بزرگانی چون کامران فانی باشیم.

سخنران بعدي مراسم حسام الدين آشنا، مشاور فرهنگي رئيس جمهور بود. وي با اشاره به این که فانی از آخرین بازمانده‌های نسلی است که برای بزرگداشت‌شان نیازی به دکتر بودن ندارند، گفت: سلام و درود رياست جمهور را خدمت استاد گرانقدر عرض می‌کنم. متاسفانه بزرگداشت بزرگان کتابداری ایران با عصر عسرت کتابخوان همراه شده است. غلبه پیامک‌خوانی بر کتابخوانی لزوم برگزاری بزرگداشت کتابداران را نشان می‌دهد. در دوره‌ای که نیاز به استناد و تفکر و تعمق چندان ضروری تلقی نمی‌شود. مواجه با کسانی که برای یافتن یک استناد روزها و ماه‌ها وقت صرف می‌کنند؛ عزتمند است.

آشنا ادامه داد: همه ما می‌دانیم از داده تا حکمت راهی طولانی است. کسانی که این سلوک طولانی را حفظ کردند شایسته قدرشناسی هستند. متاسفانه در سال‌هایی که نهاد کتابخانه ملی ایران با همه‌گونه بی‌مهری مواجه بوده و به جای بزرگداشت آن بسیاری بر ممیزی کتاب پای فشردند؛ قدرشناسی از نهادهای مدارا در دانش بسیار عزیز است.

او افزود: همه تلاش می‌کنند که به قله شهرت دست یابند. تلاشگرانی که کوشیدند به قله گمنامی دست پیدا کنند باید در صدر بنشینند. متاسفانه هنوز هم در کشورمان فاقد سیاست مالی کتاب هستیم اگرچه در این زمینه تلاش‌هایی صورت گرفته اما هیچ سیاستی منسجمی از ایده‌پردازی و انسجام در کشورمان تولید نشده. فقدان چنین سیاستی باعث فقدان کتابخوانی در جامعه است و نتیجه آن ضعف بنیه اقتصادی کتاب در کشور است. یکی از تقاضاهایی که خدمت بزرگان کتابشناسی و کتابداری دارم؛ این است که در دوره تدبیر و امید تدبیری کنیم در وضعیت کتاب و کتابداری تا شاهد رشد تولید، نشر و مصرف کتاب در کشور باشیم.

او در پایان گفت: هر رشته‌ای نیازمند بزرگان آن رشته است. اگر بزرگان بزرگی کنند و رشته را به گونه‌ای هدایت کنند که هر دانشجو به بزرگان آن رشته افتخار کند؛ می‌تواند رشد پیدا کند.

در ادامه اين مراسم، احمد مسجدجامعی ، عضو شوراي اسلامي شهر تهران با اشاره به این که 53 سال است که کامران فانی در خدمت کتاب و کتابداری ایران است؛ گفت: در ابتدا باید تشکری از جناب آقای صالحی امیری داشته باشم که توانستند این بزرگداشت را برگزار کنند. در دولت قبل برگزاری بزرگداشت برای کامران فانی تا مراحلی پیش رفت اما متاسفانه متوقف شد. اگر بخواهیم برای کامران فانی بزرگداشت برگزار کنیم بسیاری از حوزه‌های علوم و فنون می‌توانند این بزرگداشت را برگزار کنند. فانی در تاریخ ایران و جهان صاحب اثر است. در حوزه ادبیات و موسیقی کارهای بسیار ارزشمندی دارد. در زمینه داستان اطلاعاتشان به روز است و مواردی از این قبیل در کارنامه فانی بسیار دیده می‌شود.

مسجد جامعي تصريح كرد: آقای فانی با کتاب و کتابداری و تقدم خواندن بر نوشتن معرفی می‌شود. هیچکس بی‌نیاز از فانیِ مکتوب و شفاهی نیست اگر جایی قرار بود برای او بزرگداشت برگزار کند؛ جایی جز کتابخانه ملی نبود.

وي با بیان این که جای این گلايه وجود دارد که چرا اسم کتابداری را از این رشته برداشته‌اند؛ گفت: همه جای دنیا ایران را به کتاب و کتابت می‌شناسند چرا باید اسم کتاب و کتابداری را از این رشته حذف کنیم؟ حذف چنین کلمات و مسائلی همان بود که باعث شده امروز پایان‌نامه‌ها را جلوی دانشگاه‌ها با موضوعات مختلف و با قیمت‌های مختلف به فروش برسانند

او افزود: در دوره‌ای من و آقای فانی باهم کار می‌کردیم او شیوه‌های جدید اطلاع‌رسانی کتاب را می‌دانست. با هم کار جدیدی را شروع کردیم با عنوان پیک کتاب که اطلاعات کتاب به روز در این کتاب وجود داشت. این اثر بعدها تبدیل شد به کتاب ما که هنوز هم منتشر می‌شود. فانی در زمینه انتقال از شیوه کتابداری کهن که برای ما بسیار قابل احترام است، به شیوه کتابداری نوین نقش تاثیرگذاری داشت. تمام کسانی که با کتاب و کتابخوانی سر و کار دارند از کامران فانی بهره می‌برند. چهره او به عنوان قدرت فرهنگی ایران بسیار بیشتر از آثار مکتوب اوست.

بعد از سخنان مسجدجامعی؛ موسوی گرماروردی قطعه "به نام مهربانی" را به کامران فانی تقديم کرد و بيان داشت: مهربانی و جه شخصیتی کامران فانی است که بروز بیشتری در او دارد.

در ادامه اين مراسم؛ کامران فانی به سخنرانی پرداخت و گفت: این نهایت افتخار و مباهات است که مجلسی در بزرگداشت من برگزار شده است. باید صادقانه بگویم که خودم را شایسته چنین نکوداشتی نمی‌دانم. چند ماه پیش به اوراقم نگاه می‌کردم و به کارتی برخوردم که نشان‌دهنده عضویت من در سال 1341 در کتابخانه ملی بود. آن وقت‌ها سال‌های آخر دبیرستان بودم، 20 سال بعد از آن تاریخ وارد کتابخانه ملی شدم. من 53 سال در خدمت کتابخانه ملی نبودم بلکه در خدمت خودم بودم. همیشه به خودم اینطور نگاه کردم که در درجه اول باید به خودم برسم کسی که نمی‌خواهد خودش شکوفا شود چطور می‌تواند به دیگران کمک کند به همین علت در درجه اول برای خودم و پیشرفت خودم کار کردم و اگر به دیگران کمکی کردم حاصل پیشرفت خودم بود.

او ادامه داد: از صالحی‌امیری تشکر کنم که این بزرگداشت را برگزار کرد. چیزی که خوشحالم کرد این بود که در دعوتنامه این بزرگداشت نام انجمن آثار و مفاخر اسلامی نیز به چشم می‌خورد که در کنار این نام اسم استاد محقق که من شاگرد ایشان بودم و هستم می‌آید.

فانی ادامه داد: بیش از همه در عالم کتابداری خودم را مدیون خانم پوری سلطانی می‌دانم. شاید اگر حضور همیشگی ایشان نبود به اینجا نمی‌رسیدم. از دیگر اشخاص دیگری که بر من اثرگذار بود شادروان ایرج افشار است. او همیشه معتقد بود که کتابداری باید در خدمت فرهنگ ایران باشد. مرحوم افشار این را وظیفه می‌دانست و هدف اصلی کتابداری را رسیدگی و ترویج فرهنگ ایرانی می‌دانست.

این استاد مرجع‌‌شناسی و کتابداری در رابطه با زندگی خود گفت: کارم را بعد از فراز و فرودهای وسیع در مرکز خدمات کتابداری آغاز کردم. سال‌ها بعد بود که به کتابخانه ملی پیوستم. آن زمان این کتابخانه ملی نبود حتی عمومی هم نبود. در واقع نقطه عطف کتابخانه ملی زمانی بود که آقای بجنوردی ریاست کتابخانه را برعهده گرفتند در واقع 8 سال ریاست بجنوردی دوران طلایی بود البته با پشتوانه 5 سال دوره ریاست آقای خاتمی.

فاني در پایان گفت: در واقع باید بگویم کتابداری در اوج شکوفایی خود است و تاکنون پیشرفت فوق‌العاده‌ای کرده که با بسیاری از کشورها قابل مقایسه نیست. چهره کتابداری ایران در 20، 30 سال گذشته به‌طور کلی تغییر کرده است و توانسته گنجینه‌دار یک فرهنگ غنی باشد.

در اين مراسم انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران طی پیامی که از سوی کاظم حافظیان رضوی، از اعضای این انجمن قرائت شد، از سال‌های فعالیت فرهنگی کامران فانی قدردانی کرد.

شايان ذكر است در پايان مراسم بزرگداشت اين استاد برجسته كتابداري، از تمبر كامران فاني رونمايي شد.